تاب های نورانی استثنایی (+تصاویر)

نخستین لوگوهای ایرانی

اولین لوگوها و لوگوتایپ های ایرانی چه موقع طراحی شده اند؟ اصلا فکر می کنید بشود هیچوقت اولین های تاریخ را به این راحتی و با این قاطعیت شناسایی کرد؟ واضح است که وقتی از اولین ها در هر زمینه تاریخی سخن می گوییم در حقیقت با یک گستره زمانی قابل توجه سروکار خواهیم داشت. چرا که هر اولینی پیش و پس از خود ملزوماتی را یادآوری می کند که به پیدایش و تثبیت اش انجامیده اند.

می دانیم که هنر گرافیک ریشه‌هایی دارد که آن‌ها را به عنوان هنرهای گرافیک یا گرافیک سنتی می‌شناسیم. مثلا در حجاری، در سفالگری یا در غار‌ها نشانه‌هایی است که به نوعی ارتباط تصویری است ولی عموما تاریخ گرافیک را از پیدایش چاپ و از روزی که به نوعی تکثیر ماشینی به عرصه می‌رسد آغاز می‌کنیم. شاید به همین دلیل است که اولین و قدیمی ترین لوگوتایپ ها یا به اصطلاح خودمان نشانه نوشته ها را با پیدایش نخستین روزنامه ها و جراید همزمان می دانیم. در حقیقت اولین نشان های گرافیکی که بتوان وظیفه نشانه گذاری و هویت بصری را از آن ها انتظار داشت با آغاز پیدایش روزنامه ها و نشریات و تقریبا همزمان با اولین جرقه های تجددخواهی ایرانیان است که به ظهور می رسد و در حدود بیش از 5 دهه به تثبیت می رسد. آنچه در ادامه می آید مروری بر اولین و شناخته شده ترین دوره های طراحی نشان های گرافیکی ایران و زیبایی شناسی حاکم بر آن ها است با این توضیح که متاسفانه شناسایی نام طراحان این نشان‌ها خود نیازمند پژوهشی مفصل‌تر است که امیدواریم به زودی موفق به انجامش شویم.

کاغذ اخبار نخستین نشریهء ایران است که به همت میرزاصالح شیرازی نخستین شماره‌اش در روز دوشنبه 25 محرم 1253 ـ برابر با 11 اردیبهشت 1216 هجری شمسی منتشر شد و نام بخصوصی نداشت و به ترجمه از واژهء فرنگی Newspaper، "کاغذ اخبار" نامیده می‌شد. متاسفانه تصویر دقیقی از نشان آن در دست نیست.

روزنامه وقایع اتفاقیه نام دومین روزنامه فارسی‌زبان پس از کاغذ اخبار است. این روزنامه به دستور میرزا تقی خان امیرکبیر در تهران در دوران ناصرالدین شاه منتشر می‌شد. نخستین شمارهء این روزنامه در 5 ربیع‌الاول سال 1267 هجری قمری (برابر 18 دی ماه 1229 خورشیدی و 8 ژانویه 1851 مسیحی) (سال سوم پادشاهی ناصرالدین شاه) به چاپ رسید. در نشان این روزنامه، تصویر شیر و خورشید با جمله یا اسدالله الغالب به شیوه‌ای خاص طراحی شده است که واژه الله بالای شیر قرار گیرد. "یا اسدالله الغالب" و همچنین عبارت روزنامه اخبار دارالخلافه طهران ، در فضای گرافیکی ویژه‌ای به صورت غیرمتداول خوشنویسی رایج سامان داده شده بود.

از شماره 471 به بعد، این روزنامه با نام روزنامه "دولت علیه ایران" به چاپ رسید.

تأثیرپذیری خط و خوشنویسی نستعلیق از نوآوری‌های دورهء قاجار بود که در بیشتر روزنامه های پس از آن هم به نحو چشمگیرتری نمود می‌یابد.

چند سال بعد و در اوایل سال 1286 شمسی میرزا قاسم خان به صرافت می افتد که روزنامه‌ای با سرمایه خود به راه اندازد اما چرا " صوراسرافیل"؟ "اسرافیل" یکی از فرشتگان پرارج پروردگار است که بنا به روایات دینی، در روز رستاخیز در "صور" می‌دمد و مردگان را برمی خیزاند، بر این اساس روزنامه صوراسرافیل نام می گیرد و در سرلوحه روزنامه نیز تصویر اسرافیل نقش می بندد که با آوای صور مردگان را از خواب گران بیدار می‌کند. بدین ترتیب هم نام روزنامه و هم نشان آن تمثیلی بودند.

طبیعی است که روزنامه های اولیه ایرانی به جز آن هایی که از حمایت مالی دولت برخوردار بودند به دلیل کاهش هزینه های انتشار و خواه به علت غیرضروری دانستن طراحی تصویری، نشان ها اغلب بر مبنای خوشنویسی و گاهی هم ترکیب بندی حروف طراحی می شدند و عموما هم در میانه بالایی صفحه اول روزنامه و در جایگاهی یکسان قرار می گرفتند. روزنامه های "نیر اعظم" ،"زشت و زیبا"،" محاكمات"،"وطن"و "چهره نما" که در سال های 1322 و 1325 آغاز به انتشار کردند از این دسته اند.

از این تاریخ به بعد و در اثر ازدیاد ماشین های چاپ و از سوی دیگر خوگرفتن مردم با مطالعه شاهد ظهور روزنامه های بسیاری در ایران هستیم که بلافاصله پس از یکدیگر پا به عرصه می گذارند و در رقابت با یکدیگر تلاش دارند تا علاوه بر محتوی، شکل و ظاهر نشریات را نیز متفاوت و متمایزتر از گذشته بسازند که در این میان نقش نشانه نوشته ها بسیار پررنگ است. در همین مرحله است که تفاوت های نوشتاری و نشان های تصویری در کنار نشانه نوشته ها رواج پیدا می کنند و به شاخصه ای برای نشانه گذاری در ذهن جامعه تبدیل می شوند. روزنامه های "فریاد"، "چنته پابرهنه"، و "صبح صادق" متعلق به سال های پایانی دهه بیست شمسی از این گروه جراید اند.

تحول دیگری که در سال های توسعه نشریات در دهه 30 شمسی در زمینه نشان هایی مطبوعاتی به وقوع می پیوندد، اختصاص دادن بخش مشخص و دائمی برای درج نشان است که البته این تحول همزمان با پیدایش و رواج لی‌آوت یا صفحه بندی مدرن همراه است. در این مرحله نشان ها عمدتا در فضایی مربع شکل در پیشانی صفحه و در قابی تعیین شده قرار می گیرد که می شود آن را نمونه های اولیه "هدر" های امروزی نشریات به حساب آورد. روزنامه های "مساوات"، "جارچی ملت"، "پای تخت" و "آینه غیب نما" از جمله روزنامه هایی هستند که با تعیین جایگاهی خاص برای نشان ها اهمیت آن ها را به عنوان نشان های گرافیکی رسمیتی دوچندان می بخشند و از سوی دیگر به مفهوم امروزی نشان‌ها که عناصری تصویری هستند نزدیک می‌شوند.

شاید تا همین جا است که می توان گفت نشان های گرافیکی ایران خط و ربط منظم و پیش رونده ای پیدا می کنند که نه تنها مطبوعات، که دیگر عرصه های جامعه را هم تحت پوشش قرار داده و به عنصر بصری شاخصی در شناسایی فعالیت های اجتماعی بدل می شوند. امری که تا به امروز هم ادامه دارد و همچنان مسیر تکاملی و پیش رونده اش را طی می کند.

راز هنر قرون وسطی

دیوارنگاری‌های قرون وسطایی از شاهان پوشالی، ستاره‌های پنج‌پر، دایره‌ها، کشتی‌ها و تله شیطان به نوعی گذشته انگلستان را مجسم می‌کند.

امپراطوری روم در قرن چهارم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد : نیمه شرقی حکومت بیزانس را تشکیل داد و سالها به حیات خود ادامه داد و نیمه غربی توسط اقوام کوچنده در شمال و شرق از هم پاشیده شد. سده های بعد از حمله اقوام کوچنده و سقوط امپراطوری روم غربی را قرون وسطی می گویند که حدود ده قرن به طول انجامید.

خصوصیات هنر قرون وسطی را می توان بطور خلاصه اینگونه بیان کرد:

بی بهره بودن از تمدن یونان و روم، بی توجهی به هنر صدر مسیحیت، ادامه دادن به سنت های قومی خود، به خدمت گرفتن هنر جهت دین و مذهب، دارا بودن جنبه های تزئینی و آبستره، توجه به روح نه به جسم، نمود هنر بیشتر در اشیا کوچک و قابل حمل و نه در معماری و پیکره سازی، شاهکارهای هنر اقوام مزبور در کتاب آرائی، آمیزش سنت تزئینی با سنت های هنری سرزمین های جنوب اروپا و به خصوص روم.

در سرتاسر سرزمین های اروپای غربی حکومت هایی در قرون وسطی به وجود می آیند که از مهمترین آنها بدین ترتیب می توان نام برد:

هنر هیبرنوساکسون (ایرلندی - انگلیسی) که هنر مسیحیت ایرلندی است. هنر این دوران، تخت، خطی و انتزاعی است و بیشتر در تزئین و تذهیب کتب نمودار می شود.

هنر کارولنژی (شارلمانی)

این شیوه ی هنری توسط پادشاهان شارلمانی در پایان قرن هشتم میلادی به وجود آمد. از نمونه های آن عبارتند از:

صومعه سن ریکه و کتاب انجیل شارلمانی , انجیل ابو

هنر اوتونی

پس از دوران شارلمانی ، سلسله اوتونی به قدرت رسید. از نمونه های باقیمانده هنر اوتونی می توان به انجیل «اوتوی - سوم» با طرح های انتزاعی و کلیسای «دیرسن میکائیل» و ساخت دربهای با شکوه برنزی ریخته گری شده با تصاویر برجسته برای کلیسای سن میکائیل اشاره کرد.

هنر رومانسک

دوران رمانسک دارای جامعه ای است با ترکیبی از احیاء، رقابت و اصلاح طلبی؛ در اوایل قرون وسطی قدرت کلیسا رو به نقصان گرائید ولی سرانجام با ظهور پاپهای قدرتمند در تاریخ کلیسا، این نقصان فائق آمدند و به کلیسا توان تازه ای بخشیدند.

شروع جنگ های صلیبی توسط پاپ اوربن دوم در 1059.م با مسلمانان دیگر رویداد مهم این دوره می باشد.

از جمله کلیساهای این دوره می توان به این نامها اشاره کرد:

کلیسای «سن سرنن» ،کلیسای «سن آمبروجیو» ،کلیسای «دورم»،کلیسای «سن اتین»، مجموعه کلیساهای «پیزا»،کلیسای سان مینیاتو آل مونته ،کلیسای «سن لازار» در بورگاندی ،کلیسای «لامادلن» در وزله ،کلیسای «سن پیر» در مواساک ،کلیسای «اشپایر»

نقاشی رومانسک در مقایسه با معماری کمتر دیده می شود. آثار باقیمانده بیشتر منطقه ای هستند. در انگلستان ، جنوب فرانسه و ایتالیا نقاشی ها تحت تأثیر اوایل مسیحیت و کارولنژی بوده و در شمال فرانسه ، اسپانیا و آلمان ، کمتر در بند گذشته می باشند.

هنر گوتیک (1150 تا 1550 م)

گوتیک پدیده ای شهری است (برخلاف رومانسک که بیشتر روستایی و در اطراف شهرهای بزرگ پدید آمد) و به هنگام رشد شهرها ایجاد شد، بازتابی از گسترش طبقه متوسط و شکل گیری شهرهای قرون وسطی است. هنر گوتیک با بهره گیری از تجارب صلیبیون که غرب را با فرهنگ بیزانس و اسلام در تماس نزدیک قرار دادند غنی تر شد.

از مشهورترین آثار معماری گوتیک می توان به این موارد اشاره کرد:

کلیسای «سن دنی» نزدیک پاریس، کلیسای «نوتردام» در پاریس، کلیسای «آمین» ،کلیسای «سالزبری»

نقاشی های دیواری عجیب بر در دیوار کلیساها

یکی از آثار هنری که در سراسر دوران قرون وسطی قابل پیگیری است، نقاشیها و نقش های کنده کاری شده بر در و دیوار کلیساهای ادوار مختلف در قرون وسطی است که هنوز بسیاری از آنها به طور کامل رمز گشایی نشده است. این نقوش در دیوارنگاره های کلیساهای انگلستان خصوصا منطقه نورفوک بیشتر قابل روئت است.

چند سالی است که پروژه ثبت دیوارنگاری‌های انگلستان از نورفوک آغاز شد و به تدریج در دیگر مناطق این کشور اجرا می‌شود.

گروهی داوطلب، تنها مجهز به چراغ قوه و دوربین تنها بیش از 28 هزار عکس از کلیساهای نورفوک گرفته‌اند و این روزها در کلیسای جامع نورویچ مشغول کار هستند، جایی که مملو از دیوارنگاری‌هاست.

هرچند طراحی‌های کشف‌شده تا حد زیادی بازتاب تفکرات تعدادی از کلیساروها در قرون وسطاست، اما معنای بعضی از آن‌ها دقیقا مشخص نیست.

به عنوان مثال، روی دیوارهای نزدیک ورودی کلیسای محلی کرانول در لینکنشایر تصویری است که "مرد پوشالی" نامیده شده است.

برایان پورتر یکی از مسئولان پروژه دیوارنوشته قرون وسطایی لینکنشایر اعتقاد دارد این تصویر نمادی از حاصلخیزی در میان کفار است. در دوران پیش از مسیحیت، از روی محصولات سال قبل یک "مرد پوشالی" ساخته می‌شد. بعد این "مرد پوشالی" سوزانده و خاکستر آن در زمین زراعی پخش می‌شد.

پورتر بر این باور است که کلیسا نتوانست رسم و رسوم کفار را از بین ببرد و احتمالا از پاک کردن این نوع دیوارنگاری‌ها خسته شده است.

مت چمپیون باستان‌شناس قرون وسطایی که پروژه را سال 2010 در نورفوک شروع کرد، می‌گوید درباره دیوارنگاری‌ها نظریه‌های مختلفی هست و باید با احتیاط آن‌ها را تفسیر کرد.

چمپیون می‌گوید از پیدا شدن این همه دیوارنگاری و توجه عمومی به این پروژه شگفت‌زده شده است.

داوطلبان در سافوک، کنت، ساسکس شرقی، ساری و لینکنشایر در حال جستجو هستند و در آینده نزدیک برای ادامه کار به ناتینگهامشایر و دربیشایر می‌روند.

چمپیون می‌گوید: خیلی‌ها بر این باور بودند که تعداد دیوارنگاری‌ها کم است، اما این پروژه خلاف آن را ثابت کرد. این یک حوزه نسبتا جدید در باستان‌شناسی است. مثل این است که در باغ پشت خانه یک کتابخانه قرون وسطایی پیدا کنید.

از دیگر تصاویر مهم می‌توان به یک کشتی اشاره کرد که در کلیسایی در باسینگهام پیدا شد. این تصویر که تاریخ آن به اواخر دوران قرون وسطی بازمی‌گردد خیلی خوب طراحی شده و یکی از بهترین دیوارنگاری‌های پیداشده است.

چمپیون اعتقاد دارد این کشتی و خیلی از دیگر نمونه‌های پیداشده در مکان‌هایی چون بلیکنی در نورفوک، می‌تواند به عنوان دعا یا نوعی ابراز تشکر از خدا باشد.

در حالی که در دوران معاصر، دیوارنگاری اغلب ویرانگر و باعث آزار در نظر گرفته می‌شود، در دوران قرون وسطی چیزی قابل قبول بود.

به گفته چمپیون، دیوارنگاری قرون وسطایی تا حد زیادی سالم مانده و تنها نمادهایی از نشان‌های خانوادگی پاک شده است.

همچنین روی دیوارهای کلیساهای محلی انواع و اقسام طراحی‌ها با پرگار پیدا شده است. بعضی از آن‌ها را صرفا می‌توان این طور تفسیر کرد که یک استاد سعی کرده استفاده از پرگار را به شاگرد خود یاد بدهد.

با این حال، به اعتقاد چمپیون بعضی از این تصاویر دایره‌ای‌شکل نوعی تشریفات آئینی برای حفاظت در برابر "چشم شور" بوده است.

او می‌گوید کلیسای قرون وسطایی خیلی خرافاتی بود.

چمپیون می‌گوید: آن‌ها اعتقاد داشتند شر در اطراف شما در حرکت است و شیاطین منتظر هستند روح شما را به دام بیندازند. از نگاه آن‌ها "چشم شور" واقعی بود.

به گفته او، بعضی از این حلقه‌ها حکم تله شیطان را داشتند. آن‌ها اعتقاد داشتند شیاطینی که در زمین پرسه می‌زنند، بیشتر احمق هستند. آن‌ها جذب چیزهای روشن و براق می‌شوند و وقتی از یک خط رد می‌شوند، حماقت و کنجکاوی باعث می‌شود آن خط را تا آخر دنبال کنند و در واقع گرفتار شوند.

در این دیوارنگاری‌ها، نمادهای آسیاب بادی هم فراگیر هستند که احتمالا به خاطر اهمیت آن‌ها در تهیه غذا بوده است. ساعت‌های آفتابی هم زیاد هستند.

اما آیا تمام تصاویر پیداشده لزوما نمادین هستند؟ این احتمال هست که بعضی از آن‌ها صرفا نتیجه خط خطی‌های یک مرید باشد؟

پورتر پاسخ می‌دهد: خیلی احتمالش هست. این یکی از انگیزه‌های فراوان برای دیوارنگاری است.

پورتر که با برپایی کلاس‌های آموزشی سعی می‌کند آدم‌های بیشتری را تشویق به مشارکت در این پروژه کند، بخش زیادی از یافته‌های خود را "یک راز فوق‌العاده" می‌داند.

او می‌گوید: هر چه بیشتر می‌گردیم، بیشتر پیدا می‌کنیم. همه جا هست. به شما می‌گوید در ذهن مردم چه می‌گذشته است. کلیساها همیشه مکان‌های معنوی آرام نبوده‌اند. می‌خواهیم قبل از اینکه دیوارنگاری‌ها از بین بروند، آن‌ها را ثبت کنیم.

مومیایی در تمدن های کهن

بارها پیش آمده که در اخبار، کتب تاریخ هنر و برنامه های هنرپژوهی ، تصاویری از اجساد مومیایی مربوط به تمدن های کهن را دیده ایم. در این میان مومیایی های مصری از شهرت بیشتری برخوردارند. اما چرا مردمان روزگار گذشته اجساد را مومیایی می کردند و سپس آن را با دقت خاصی به یک مجسمه هنری تبدیل می کردند؟ اجساد چطور مومیایی می شدند که توانسته اند تا به امروز باقی بمانند؟

برای سفر به روزگار گذشته و تفحص در علل فرهنگی سنت مومیایی، اول باید بدانیم اصولا مومیایی چیست؟ و ما چه چیزی را مومیایی می نامیم؟

مومیایی چیست؟

به جسد محافظت شده انسان و حیوانات ، مومیایی گفته می شود. این واژه نخستین بار برای توصیف بدن بانداژ شده اجساد فراعنه مصری به کار رفت، اما به هرگونه جسدی که هنوز روی آن پوست باشد مومیایی گفته می شود.

وقتی انسان ها می میرند، اگر به طور مناسبی دفن شوند ، ممکن است تصادفا مومیایی شده و سالم بمانند، این اتفاق ممکن است در نقاط مرطوب باتلاقی یا فضای منجمد کوهستانی یا مناطق قطبی رخ دهد. در تمامی این موارد اغلب بدن با خشک شدن حفظ می شود. پیرمرد نمکی که اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می شود یکی از مواردی است که به صورت طبیعی مومیایی شده است.

بسیاری از فرهنگ ها با ابداع و بکارگیری یک پروسه ی شیمیایی که "مومیایی کردن" نامیده می شود، این اتفاق را به شکل مصنوعی صورت می دهند. اگرچه مصریان باستان به مومیایی کردن ماهرانه و آداب پیچیده ی دفن معروف هستند، اما مومیایی کردن مردگان در دیگر نقاط جهان نیز، معمول بوده است. اغلب ، مومیایی کردن به دلایل مذهبی انجام می شد. در بیشتر فرهنگ ها عقیده به زندگی پس از مرگ وجود داشت و با حفظ جسد مرده به شکل قابل قبول ، مردم امیدوار بودند در آینده، فرد متوفی زندگی بهتری داشته باشد.

اینکه چطور روش های مومیایی کردن در تمدن های کهن بوجود آمد هنوز چون رازی سر به مهر باقی مانده است و ابداع این فن را به هیچ تمدن خاصی نمی توان نسبت داد ، اما با توجه به مومیایی های بدست آمده در مصر می توان روند تکامل تدریجی این فن را مشاهده کرد. علاوه بر ان با پیشرفت تکنیک ها مومیایی ، حیوانات سلطنتی نیز مومیایی و در کنار صاحب خود دفن می شدند.

چرا مومیایی؟

مومیایی های مصری با رزین تیره رنگ پوشانده می شدند. وقتی اعراب در قرن هفتم میلادی به مصر حمله کردند فکر می کردند آنها قیراندود شده اند، لذا آنها را "مومیا" که در عربی معادل قیر است ، نامیدند.

آیا امروز هم اجساد مومیایی می شوند؟

جالب آن است که با وجود از میان رفتن اعتقادات و عقاید مذهبی و آیینی که سبب مومیایی کردن اجساد در گذشته می شد، در جامعه ی مدرن هم گاهی اجساد را مومیایی می کنند. شاید مشهورترین جسدی که در دوران حاضر مومیایی شده، جسد رهبر انقلابی روسیه، ولادیمیر لنین باشد که با استفاده از تکنیک های اسرار آمیزی و با واکس و پارافین مومیایی شده است. این تکنیک مومیایی بقدری موفق است که گویی وی زنده است و خوابیده! سالانه میلیون ها نفر برای دیدن جسد او به میدان سرخ مسکو می روند.

زندگی پس از مرگ

مصریان معتقد بودند که روح شخص هنگام مرگ از بدن خارج می شود ، پس از دفن، روح به بدن بازمی گردد به همین سبب حفظ جسد برای بقای روح مهم و ضروری است. تکنیک های مومیایی کردن در مصر باستان حدود 1000 سال پیش به اوج پیشرفت و ظرافت خود رسید. برای حفظ بهتر اجساد ، مصریان پس از مومیایی کردن جسد که چیزی نزدیک به 60 روز زمان می برد ، اجساد را در تابوت های متعدد و به صورت چند لایه قرار می دادند و داخل تابوت ها را با روغن و مواد مخصوص پر می کردند تا هوای کمتری به جسد برسد و دیرتر پوسیده شود. آخرین تابوت به زیبایی و با بکارگیری تمامی دیدگاه های زیبایی شناسانه مصر کهن، تزئین و آذین می شد .

این تابوت ها از نظر فرم های هندسی و نقوش استلیزه و تجریدی و آینی که بر روی آنها نقاشی شده جزو آثار هنری مهم در تمدن مصر محسوب می شوند.

خانه مومیایی ها

اصولا جایگاه اجساد مومیایی در مقبره است. در مصر این مقابر به اهرام مشهورند . دانشمندان علوم فیزیک و شیمی بارها و بارها به بررسی شکل هندسی اهرام، و نقطه ای که مومیایی در آن قرار گرفته کرده اند. برخی اخترشناسان این اهرام را با اشکال نجومی قیاس کرده اند. تمامی این تحقیقات نشان از دانش بسیار پیشرفته مصریان و تسلط ایشان بر علوم زیست شناسی، فیزیک و هندسه می دهد.

پس از کشف و گشایش اهرام، دانشمندان متوجه شدند که در داخل اتاق مقبره اصولا کاه هایی وجود دارد که سوخته است! مصریان به خوبی از وجود اکسیژن و اینکه سبب فساد می شود مطلع بودند به همین دلیل قبل از آنکه در مقبره را بپوشاندند و با شن پر کنند ، داخل آن آتش روشن می کردند تا اکسیژن هوا تمام شود و جسد بهتر حفظ شود! اینکه ایشان چگونه به چنین علوم دقیقی دست یافته بودند ، خود از معماهای بزرگ تاریخ است!

کامل ترین جسد مومیایی مصری

وقتی مقبره توتانخامون کشف شد، هنوز پای هیچ دزدی به مقبره وی باز نشده بود. به همین دلیل دانشمندان و باستان شناسان موفق شدند وارد مقبره ای شوند که هنوز به طور کامل و دست نخورده از هزار سال پیش باقی مانده بود. همین موضوع توتانخامون را به مشهورترین فرعون مصر مبدل کرد. مقبره وی در سال 1922 کشف شد. جالب آنکه تمامی 6باستان شناسی که برای نخستین بار پا به درون این مقبره گذاشتند به دلایل مشکوکی فوت کردند! این موضوع سبب ایجاد افسانه های محلی از نفرین فراعنه شد. با گذشت روزگار و پیشرفت علم، مشخص شد هوای مسموم داخل مقبره باعث ایجاد بیماری های قلبی و ریوی برای این باستان شناسان شده است!

یکی از آثار نفیسی که از گنجینه توتانخامون بدست آمده ،ماسک مومیایی اوست که از طلای ناب درست شده است و بر روی صورت مومیایی وی قرار داده شده بود.

بودای مومیایی

در روزگار گذشته و در ژاپن بعضی روحانیون بودایی را مومیایی می کرند. سپس مومیایی ها را در معبد قرار داده و مانند مجسمه می پرستیدند. روحانیونی که مومیایی می شدند لقب "سوکوشین بوسو" یعنی "بودای جسم دار" می گرفتند. یکی از این روحانیون، "تتسوریوکای " است که با رزیم غذایی خاص، یعنی حذف غلات برای مدت سه سال از جریه غذایی خود پیش از مرگش در مومیایی کردن خود در سال 1868مشارکت کرد. سپس روحانیون دیگر بدنش را پس از مرگ با شمع های بزرگ دوداندود کردند.

جلوگیری از فساد

مومیایی سازان در قدیم دریافته بودند که اندام های درونی بدن زودتر فاسد می شود به همین دلیل قبل از شروع به مومیایی کردن ، احجام شکم یعنی شش، کبد، روده ، معده و قلب را خارج می کردند. برای این کار شکاف بزرگی در قسمت چپ بدن ایجاد می کرند. مغز نیز از راه سوراخ بینی خارج و کاسه سر تخلیه می شد. از میان تمامی این اجزا، تنها قلب را مومیایی می کردند و در ظرفی جداگانه قرار می دادند چون معتقد بودند در جهان مردگان، قلب متوفی در کفه ترازو قرار داده می شود و اگر به سبکی پر باشد، متوفی بهشتی است، اما کسی که بخل ورزیده ، گناه کرده و سنگ دل بوده، قلبش سنگین است و نمی تواند به بهشت برود.

در این نقاشی صحنه ای که آنوبیس (خدای مرگ) مشغول وزن کردن قلب فرد متوفی است نشان داده شده است.

سمیه رمضان ماهی

هنر گچبری قبل از اسلام

به درستی نمی توان تعیین کرد که استفاده از گچ برای تزئین  دیوارهای گلی و خشتی ، کی و توسط چه کسانی ابداع شد، اما نخستین بار استفاده از گچ به وفور را در آثار به جای مانده از تمدن اشکانی می توان مشاهده کرد، به طوری که اشکانیان را رواج دهندگان هنر گچکاری می دانند.

با توجه به بررسی های تاریخی که تا کنون در تمدن های ماقبل اسلام انجام شده، عیلامیان را نخستین تمدنی می دانند که از گچ به عنوان مصالحی لاینفک در معماری بنا استفاده کردند اما این استفاده، تنها به سفیدکاری دیوارها محدود می شد.

به عبارتی دیگر، سفیدکاری با گچ که در دوره ی اشکانیان تکامل یافت ، نخست پوشش دیوارهای خشتی بود، به منظور آن که این دیوارها را از آسیب رطوبت محفوظ بدارد. اما در همان حال خاصیت تزئینی هم داشت، زیرا از زشتی دیوارهای گلی می کاست و خاصه در زینت دیوارهای آجری و سنگیِ معمولِ دوره ساسانی ، بسیار موثر و مفید بود.

علاوه بر عنصر تزئینی و ضد رطوبتی گچ مواردی دیگری نیز در رواج این ماده به عنوان مصالح معماری موثر بود:

گچ کاری ارزان و کار با آن بسیار آسان بود و نتیجه قطعی آن زود به دست می آمد. همچنین با گچ ممکن بود طرح های ظریف و سایه روشن های دقیق به وجود آورد و این شیوه های تزئینی بسیار مورد علاقه ایرانیان بود.

ذوق ایرانی، در پرورده کردن این مواد به عنوان عنصری که می توانست دستمایه یک هنر گردد بسیار موثر افتاد. ایرانیان سبک و فنون گچبری را به چنان ظرافت و تنوعی رساندند که هیچ ملت دیگری در استعمال این ماده با ایشان برابری نمی کند. تنها ایرانیان بودند که گچبری را به پایه ی یکی از هنرهای زیبا رساندند و گچبری مشبک را به شکل ساده آن افزودند.

هنرمندان ایرانی، نقوشی را خاص این هنر طراحی کردند که در عین سادگی، بسیار پیچیده بودند و در طراحیشان انواع اصول هندسی و ریاضی رعایت می شد به طوری که قالب نقوش به کار رفته در گچبری، نقوش گیاهی است که گاهی تا مرز انتزاع پیش می رود.

این طرح های گوناگون و پیچیده ای که اغلب به رنگ های متنوع درخشانی آراسته می شدند، در آن زمان ها در چشم بیننده منظره ی باشکوهی بود. البته ویرانه های پراکنده ای که امروزه از کاخ های گچبری شده ی دوره ی ساسانی و اوایل دوره ی اسلامی برجا مانده است، آن جلال و شکوه اصلی را نشان نمی دهد. اما مسلما دیدن آن هم نقوش تزئینی و ظریف که با رنگ و سایه روشن برجستگیِ دوچندان می یافت مسلما در آن دوره ، هوش از سر هر بیننده ای می برد.

تجربه هایی که از تزئین ظرف های سفالی حاصل شده بود به استادان گچبری بسیار کمک کرد. این ظرف ها فایده ی عملی داشت و برای سرد کردن آب در تابستان به کار می رفت، ولی ضمنا وسیله ای تجملی در تابستان های گرم به شمار می آمد و خانواده های ثروتمند روی آن ها را به انواع طرح ها از کنده کاری و نقش برجسته می آراستند. طراحان از تجربه ای که در تکمیل این هنر ، یعنی تزئین با ماده ی ساده واحد ، آموخته بودند برای پیشرفت گچبری در معماری استفاده کردند.

به زبان دیگر، هنر سفالگری در روند شکل گیری و پیشرفت هنر گچبری به منزله یک هنر تزئینی بسیار کمک کرد و تجربه های حاصل از آن در هنر گچبری نیز به کار آمد.

بهترین نمونه ی هنر گچبری طرح هایی است که کاملا جنبه ی تزئینی دارد. هرچند این هنر همواره به عنوان عنصری در تزئینات بنا مورد استفاده قرار گرفت اما نوع نقوش آن در برخی موارد چشمگیر نیست، خصوصا در نقوش انسانی این مورد بیشتر است اما نقوش گل و گیاه و حیوانی ، از نظر ویژگی های طراحی دارای خصوصیات برجسته بصری و کیفیت بالاتری هستند؛ زیرا مثلا اشکال انسانی اغلب نامتناسب و بچه گانه و از روی بی مهارتی طرح شده است و شکل گراز و غزال و طاووس و جانوران دیگر جاندار و کامل است.

تنها گاهی در دوره ساسانی به شکل های انسان گچبری شده بر می خوریم که از سابقه ی سنگ تراشی در آن ها استفاده شده و مرغوبیت خاص یافته اند. از آن جمله نیم تنه ای از اردشیر دوم (310تا379م) در قصر ساسانیان در کیش به دست آمده که بسیار جالب است.

در دوره اشکانی مجسمه ی سر انسان در تزئینات معماری به کار برده شد و خصوصا در قصرهای سنگی واقع در "هترا" که این نقش را در طاق ها به کار می بردند و طرز به کار بردن آن ها در ادوار بعد، در سبک معماری رومیایی و گوتی فرانسه، مورد تقلید قرار گرفت. البته این اشکال در ابتدا فقط تمثیلی بود و شباهت چهره در آن ها مهم شمرده نمی شد. شاه در این نوع آثار تنها مظهر قدرت و شخصیت و مجری وظایف مقدس است و شخص معینی نیست.

در دوره ساسانی ، تاثیر هنر یونانی و شاید شیوه ی هخامنشی ، از میان رفته بود و نوعی پیکره نمایی در هنر ، جا بازکرده بود که متاثر از همجواری تمدن ساسانی با تمدن رومی است. استفاده وافر از نقوش انسانی و خدایان و الاهگانی که به هیات انسان در نقش برجسته ها و هنر ساسانی به چشم می خورند ، گواه این مدعاست که تفکر حاکم بر اندیشه رومی، کم کم به مبانی اندیشه ای در تمدن ساسانی راه یافته و آن را تحت تاثیر قرار داده یود.

میراث گچبری در دوره ساسانی به دوره اسلامی نیز رسید ، منتهی این بار در تزئینات محراب مساجد بکار گرفته شد.

سمیه رمضان ماهی

راهکارهایی برای کوچک کردن معده

وقتی بعد از اینکه سیر شده‌ایم باز هم غذا می‌خوریم و این روند را ادامه می‌دهیم. این کار برایمان عادت می‌شود و آهسته‌آهسته حجم معده‌مان افزایش می‌یابد. معده بزرگ غذای بیشتری را هم طلب می‌کند و همین باعث اضافه‌وزن و چاقی می‌شود. با بروز چاقی بزرگ شدن معده تشدید می‌گردد و این چرخه معیوب ادامه پیدا می‌کند تا جایی که حس سیری‌ناپذیری فراوانی در فرد ایجاد می‌شود و چاقی خطرناکی را به وجود می‌آورد که نهایتاً فرد را مجبور به جراحی کوچک کردن معده می‌کند. در زیر چند راهکار عملی را برای کوچک کردن حجم معده به شما معرفی می‌کنیم.

به شیوه درستی غذا بخورید

1. وعده‌های غذایی را فراموش نکنید: مصرف نکردن صبحانه ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد و اضافه‌وزن را به همراه خواهد داشت. تمام وعده‌های غذایی خود بالأخص صبحانه را مصرف کنید؛ زیرا مصرف صبحانه باعث افزایش متابولیسم شما می‌شود و بدون مصرف صبحانه متابولیسم شما کاهش می‌یابد و بدن شما چربی کمتری می‌سوزاند.

2. کمتر از آنچه به طور معمول می‌خورید، مصرف کنید: به جای حذف وعده‌های غذایی مانند صبحانه، نهار یا شام؛ حجم وعده‌های غذایی خود را کاهش دهید و تعداد وعده‌ها را در طول روز افزایش دهید. به عنوان مثال می‌توانید یک صبحانه بسیار مفصل میل کنید. بعد حدود ساعت 10 یک میان‌وعده، در زمان ظهر یک نهار سبک و در ساعت 3 عصرانه‌ای کوچک و در غروب شام سبکی میل نمایید. حواستان باشد در هر یک از این وعده‌ها مقدار کمی غذا میل کنید.

3. غذاهایی مصرف کنید که به شما احساس سیری را منتقل می‌کند: به جای خوردن مقادیر زیادی غذای پر کالری، از غذاهایی که در حجم کم به شما احساس سیری می‌دهند، مصرف کنید. برای این منظور انواع سبزیجات و سالادها، میوه‌هایی چون موز، سیب و پرتقال، سوپ‌ها مانند سوپ جو، آجیل‌هایی چون بادام‌زمینی و بادام، سیب‌زمینی پخته، تخم‌مرغ آب پز، ماکارونی، حبوبات پخته، فرنی، پاپ کورن و ... مناسب می‌باشند. مصرف این قبیل مواد غذایی باعث احساس سیری سریع‌تری می‌شود؛ درعین‌حال کالری زیادی را به بدن منتقل نمی‌کنند.

4. مصرف هله‌هوله را متوقف کنید: بسیاری از ما در خارج از منزل، یک تکه شکلات را به میوه ترجیح می‌دهیم. برای اینکه بتوانید در خارج از خانه هم میوه و سبزی مصرف کنید؛ می‌توانید شب هنگام میوه‌ها و سبزی‌ها را خرد کنید و در ظروف درب دار بریزید سپس در یخچال نگه‌داری کنید و صبح آن را به مدرسه یا محل کار خود ببرید. این کار باعث می‌شود در زمانی که احساس گرسنگی می‌کنید، مواد غذایی سالم و کم کالری دریافت کنید. البته میوه‌های خشک‌شده و برگه‌ها هم گزینه‌های مناسبی هستند.

5. وعده‌های غذایی خود را با روش سالمی تهیه کنید: برای نهار به جای اینکه از همبرگر استفاده کنید، یک سالاد تازه تهیه کنید. جوجه‌کباب به همراه نان سبوس‌دار هم پیشنهاد مناسبی است. به عنوان دسر هم به جای بستنی‌های شکلاتی پرکالری می‌توانید از ماست استفاده کنید.

6. وقتی احساس گرسنگی کردید یا کمی قبل از آن، دست از غذا خوردن بکشید: هیچ‌گاه خود را مجبور نکنید که غذای خود را تا ته آن بخورید. اگر در رستوران هستید از پیشخدمت تقاضای ظرف یک‌بار مصرف کنید و اگر در خانه هستید باقیمانده غذا را در ظرف جداگانه‌ای در یخچال نگه‌داری کنید. به آهستگی غذای خود را میل کنید تا معده فرصت داشته باشد تا کمی از غذا را هضم کند و سیگنال‌های احساس سیری را به مغز شما بفرستد. در نتیجه زودتر احساس سیری خواهید کرد و دست از غذا خواهید کشید.

سطح فعالیت بدنی خود را افزایش دهید

1. از هر فرصتی برای انجام فعالیت بدنی استفاده کنید: لازم نیست به صورت حرفه‌ای ورزش کنید، همین که فعالیت بدنی را وارد شیوه زندگی خود کنید، کافی است. وقتی در حال تماشای تلویزیون هستید به جای اینکه بنشینید، بایستید. می‌توانید کمی حرکات ملایم هم انجام دهید. به این صورت مقداری کالری خواهید سوزاند و یا در هنگام پخش پیام‌های بازرگانی دور تا دور اتاق قدم بزنید.

2. روز خود را با ورزش صبحگاهی آغاز کنید: قبل از هر کاری در صبح، درحالی‌که همچنان در تختخواب قرار دارید 50 دراز نشست بزنید. تعداد آن را آرام‌آرام طی 1-2 ماه به 100 عدد افزایش دهید. این کار باعث افزایش سطح متابولیسم شما در ابتدای صبح و قبل از خوردن هر گونه ماده غذایی می‌شود.

3. هر زمان برایتان مقدور بود ورزش کنید: هر مقدار از مسیر خانه تا محل کار یا تحصیل خود را پیاده‌روی کنید. وقتی پیاده‌روی می‌کنید سریع راه بروید. این کار باعث افزایش متابولیسم شما می‌شود.

4. از جای خود بلند شوید و ورزش‌های کششی انجام دهید: اگر کار شما به صورت نشسته می‌باشد. بعد از هر یک ساعت کار به خود استراحتی بدهید. از جای خود بلند شوید و برای مدت چند دقیقه در محیط کار قدم بزنید. می‌توانید کمی از زمان ناهار خود را به قدم زدن اختصاص دهید.

5. ورزشی را به صورت حرفه‌ای پیگیری کنید: ورزش‌های گروهی مانند بسکتبال، والیبال، هندبال، فوتبال و...؛ ورزش‌های هوازی، ایروبیک، شنا و ... بسیار مناسب هستند.

6. زیاد بدوید: به این شیوه کالری بسیار زیادی خواهید سوزاند و بدنتان روی فرم خواهد بود. می‌توانید با دوستانتان برنامه‌ای برای این منظور بریزید.

7. ماشین خود را با فاصله زیادی تا محل کار یا تحصیلتان پارک کنید: به این صورت شما مجبور خواهید شد تا مقداری پیاده‌روی در برنامه‌تان داشته باشید. همچنین می‌توانید به جای ماشین با دوچرخه به محل کار بروید.

برای سلامتی خود ارزش قائل شوید

1. به اندازه کافی بخوابید: خواب برای استراحت بدن و بازیابی انرژی از دست رفته در طول روز ضروری است. حداقل 7-10 ساعت خواب شبانه داشته باشید. نیم ساعت قبل از خواب بدن و ذهن خود را آرام کنید. کتابی مطالعه کنید، کمی دمنوش گیاهی بنوشید یا به موزیکی آرام‌بخش گوش دهید.

2. در همه کارها اعتدال را رعایت کنید: مثلاً لازم نیست شکلات را برای همیشه حذف کنید یا 4 ساعت در روز بدوید. همه چیز را در حد متعادل انجام دهید. می‌توانید هر از گاهی شکلات بخورید و نیم ساعت دویدن در طول روز هم کافی است.

لاغری بر حسب مشخصات هورمونی (١)

احتمالاً افرادی را دیده‌اید که خورد و خوراک چندانی ندارند اما باز هم وزنشان بالاست. در واقع عوامل متعددی در وزن و در واقع اضافه‌وزن ما دخیل هستند مانند عوامل ژنتیکی، میزان سلول‌های چربی بدن، سوخت و ساز بدن، شیوه‌ی زندگی مدرن، شیوه‌ی تغذیه‌ی مادر در دوران بارداری، میزان خواب، مصرف مواد غذایی اعتیادآور، میزان استرس، وجود ویروس آدنو در بدن، سیستم گرمایشی و سرمایشی و حتی وزن همسر و بیماری‌های عفونی گوش. در نتیجه نمی‌توان یک فرد چاق را مذمت کرد و او را فرد تنبل یا پرخوری دانست. یک عامل مهم دیگری که در چاقی افراد نقش دارد مسئله‌ی هورمون‌هاست. هیچ‌وقت هورمون‌ها را دست کم نگیرید چون باعث بروز خیلی از احساسات و واکنش‌های بدن ما از همین هورمون‌ها ناشی می‌شوند. در این مطلب شما را بیشتر با این هورمون‌های تأثیرگذار روی وزن آشنا کرده و رژیمی موثر برای مقابله با هر یک را عنوان می‌کنیم.

با رژیم هورمونی می‌توان چند کیلوگرم وزن کم کرد؟

با رژیمی که برای مقابله با هورمون‌ها ترتیب داده شده است می‌شود در عرض یک ماه بین دو تا هشت کیلوگرم وزن کم کرد. این رژیم 4 هفته طول می‌کشد. هورمون‌ها روی سلول‌های چربی بدن تأثیر می‌گذارد. به عقیده‌ی متخصصان سه نوع اختلال در بدن وجود دارد که روی وزن تک‌تک ما تأثیر دارد: اختلال در انسولین، لپتین و استرس. حتماً می‌دانید که انسولین باعث جذب قند مصرفی در سلول‌ها شده و همچنین باعث ذخیره‌سازی چربی‌ها می‌شود. لپتین که از سلول‌های چربی ترشح می‌شود توسط مغز در کنترل وزن دخالت می‌کند؛ اما استرس که از هورمون‌های ذخیره‌سازی چربی‌ها ترشح می‌شود ردپای خود را در جسم و روح همه‌ی ما به جا می‌گذارد. دکتر پییرنیس رژیمی طراحی کرده است که می‌تواند با این اختلالات مقابله و به کاهش وزن کمک زیادی بکند.

رژیم افرادی که مشخصه‌ی انسولینی دارند

وقتی در ترشح انسولین بی‌نظمی وجود داشته باشد امکان بروز نشانه‌های زیر زیاد است:

اشتهای زیاد، گرایش به سمت ریزه‌خواری و مصرف هله‌هوله‌ها، غذا خوردن از روی لذت نه گرسنگی، خواب‌آلودگی بعد از مصرف غذا، داشتن شانه‌های پهن تر از پایین‌تنه، فشارخون بالا یا بیماری دیابت.

رژیم مناسب برای این افراد

این افراد باید به مدت 4 هفته تا حد امکان مصرف مواد غذایی سرشار از قند یا چربی و همچنین ریزه‌خواری را کاهش دهند. مصرف مرباها، کیک‌ها، مواد غذایی چرب، روغن، سوسیس و کالباس، گوشت‌های قرمز پرچرب و محصولات لبنی چرب به کمترین میزان خون و در حد امکان صفر برسد. مصرف مواد غذایی نشاسته‌ای و تهیه‌شده از آرد مانند پاستاها، برنج، لوبیا سبز، نخود و غیره که شاخص گلیسمی بالایی ندارند و همچنین حاوی فیبر هستند آزاد است. به خاطر اینکه فیبرهای غذایی باعث کند شدن عبور چربی‌ها در خون می‌شوند. توصیه می‌شود این افراد مصرف ماهی، گوشت پرندگان، سبزیجات سبز، سالاد (بدون سس چرب)، ماست طبیعی و کم چرب، آب و چای به ویژه چای سبز را در الویت برنامه‌ی غذایی‌شان قرار دهند.

افرادی که مشخصه‌ی لپتینی دارند

اگر مصرف غذاهای سبک را ترجیح می‌دهید، اغلب از مصرف وعده‌های غذایی صرف‌نظر می‌کنید، ماهی یا گوشت پرندگان را به گوشت قرمز ترجیح می‌دهید، میلی به مصرف چربی‌ها ندارید، پایین‌تنه‌تان از شانه‌هایتان بزرگ‌تر است، اغلب دچار یبوست می‌شوید و قهوه دوست ندارید احتمالاً مشخصه‌ی لپتینی دارید؛ یعنی این هورمون بیشتر روی وزن شما تأثیر می‌گذارد.

رژیم مناسب این افراد

به مدت 4 هفته تا حد ممکن مصرف شیرینی‌جات، دسرهای شیرین، سوسیس و کالباس و کلاً فراورده‌های گوشتی، گوشت‌های کم چرب و پنیرهای چرب را محدود کنید. در ساعات مشخصی غذا بخورید و از هیچ وعده‌ی غذایی صرف‌نظر نکنید. در مصرف شکلات سیاه یا بیسکویت و غیره زیاده‌روی نکنید. شما می‌توانید به مصرف ماهی، گوشت پرندگان ادامه دهید و سبزیجات سبز، آب و چای را در برنامه‌ی غذایی‌تان داشته باشد. توجه داشته باشد که مواد غذایی نشاسته‌ای و فیبرها (موجود در میوه‌ها و سبزیجات) فواید زیادی برای بدن دارند و خیلی زود حجم معده را پر می‌کنند.

افرادی که فول استرس هستند

اگر غذا خوردن باعث آرامش روحی‌تان می‌شود، اگر مصرف مواد غذایی شور را به مواد غذایی شیرین ترجیح می‌دهید و ماشین‌وار به غذاهایتان نمک می‌زنید، اگر عاشق نوشیدن قهوه‌ی زیاد هستید، در ناحیه‌ی شکم احساس پف می‌کنید، خوابتان نامنظم و نامناسب است، حساس و زودرنج هستید یا اینکه وزنتان به طور ناگهانی و بی‌دلیل بالا پایین می‌شود به احتمال زیاد فول استرس هستید؛ یعنی استرس روی وزن شما بیش‌ترین تأثیر را دارد.

رژیم مخصوص این افراد

شما باید به مدت 4 هفته مصرف گوشت گوسفند، ماهی‌های چرب، غذاهای صنعتی و آماده (به دلیل سرشار بودن از نمک)، انواع سس‌ها و برخی از میوه‌ها و سبزیجات مانند طالبی، انگور، آرتیشو، کلم‌ها، سبزیجات خام را کاهش دهید. اما از غذاهای خیلی سنگین، چرب و شور. تا حد امکان از مصرف این قبیل غذاها بپرهیزید.

مصرف گوشت‌های کم چرب، نان سوخاری، سیب، گلابی و موز کاملا رسیده، کدو مسمایی، لوبیا سبز و کاسنی فرنگی برایتان آزاد است و توصیه می‌شود.

اگر مشخصه‌ی شما «میکس» است!

برخی از افراد دارای مشخصه‌ی میکس هستند؛ یعنی به طور همزمان دارای دو مشخصه هستند.

اگر کم غذا هستید، یادتان می‌رود برخی از وعده‌ها را میل کنید اما برنامه‌ی غذایی‌تان سرشار از مواد غذایی قندی و شیرین است یعنی مشخصه‌ی انسولین-لپتین دارید.

اگر با خوردن مواد غذایی احساس آرامش می‌کنید، مواد غذایی شیرین انتخاب اول شماست یعنی مشخصه‌ی انسولین-استرس دارید.

اگر وزن شما ثابت نمی‌ماند به طوری که کمی لاغر می‌شوید اما بدون اینکه متوجه شوید و به طور ناگهانی وزن اضافه می‌کنید یعنی اینکه مشخصه‌ی لپتین-استرس دارید. در هر کدام از این مواد لازم است که رژیم مربوط به دو مشخصه را با هم رعایت بکنید.

مدیریت رژیم هورمونی

اگر جزو افرادی هستید که زیاد رستوران یا مهمانی می‌روید احتمال اینکه رژیمتان دچار اختلال و بی‌نظمی شود زیاد است. لازم است که در چهارچوب رژیمتان درست عمل کنید و مواقعی که در منزل نیستید را به خوبی مدیریت کنید. زمانی که مهمانی رفته‌اید یا مهمان دارید در مصرف نوشیدنی دقت کنید. شربت یا نوشیدنی‌های شیرین و پرکالری دیگر مناسب شما نیستند. اگر به یک لیوان آب گوجه‌فرنگی دسترسی داشته باشید و میل کنید فوق‌العاده است. دست به شیرینی‌جات خامه‌ای و چرب یا حتی خوراکی‌های چرب و شور نزنید. کمترین میزان از پیش غذای سرخ کردنی یا چرب را میل کنید. اگر رستوران هستید حتماً برای غذای اصلی ماهی یا سبزیجات یا مرغ با سبزیجات تازه و آب پز سفارش دهید. اگر غذای اصلی را چرب و سنگین میل کرده‌اید از خیر دسر بگذرید. بهترین دسر برای شما میوه است. اگر تصور می‌کنید نمی‌توانید از دسر با کیک آخر غذا بگذرید حتماً از خوردن نان و مواد نشاسته‌ای‌ برای غذای اصلی بپرهیزید. آرام غذا بخورید و لقمه‌هایتان را با دقت بجویید. اگر به هر نحوی مجبور بوده‌اید رژیمتان را بشکنید به بدنتان سه روز مهلت بدهید تا زیاده‌روی‌تان را جبران کند. بعد از پایان چهار هفته دوباره به وضعیت قبل از رژیم برنگردید و عادت‌های گذشته را از سر نگیرید.

توصیه‌ی صبحانه‌ای برای کاهش وزن

در حقیقت تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که به طور مرتب صبحانه می‌خورند هم از آمار کمتری از چاقی و اضافه‌وزن را گزارش می‌کنند وهم اگر قصد کاهش وزن را داشته باشند دستیابی به وزن ایده‌آل برای آن‌ها راحت‌تر خواهد بود. چرا که مصرف صبحانه، مخصوصاً صبحانه‌ای که درست انتخاب شود، با کنترل کالری دریافتی از پُرخوری فرد در طول روز جلوگیری خواهد کرد و البته لازم است بدانید که قدرت صبحانه سلامت در تأثیرگذاری بر زنان بیشتر از مردان است.

حتماً دقت کرده‌اید، افرادی که به بهانه‌های مختلف از وعده صبحانه رد می‌شوند، انتخاب‌های ناسالم‌تر برای وعده ناهار دارند. این افراد در طول روز بیشتر غذا می‌خورند و البته به مواد غذایی چرب و شیرین علاقه پیدا می‌کنند. شاید این به خاطر باور غلط خیلی از مردم باشد که فکر می‌کنند چون صبحانه نخورده‌اند و یا مثلاً از صبح گرسنه بوده‌اند می‌توانند در وعده ناهار یا شام هرچه می‌خواهند بخورند.

البته این واقعیت را هم نباید نادیده گرفت که خوردن یا نخوردن صبحانه و حتی نوع انتخاب‌های غذایی وعده صبحانه در وضعیت قند خون فرد و تمایل او به مصرف مواد قندی و شیرینی‌ها در طول روز بسیار تأثیرگذار خواهد بود. خب، با این شرایط، چه صبحانه‌ای را باید انتخاب کرد؟

اول از همه باید این را بگوییم که بهترین صبحانه برای هر شخصی متفاوت است و شما باید صبحانه مطلوب بدن خود را با انجام آزمون و خطاهای متوالی انتخاب کنید؛ اما به هر حال باید توجه داشته باشید که در این انتخاب‌ها توصیه‌های زیر رعایت شود.

1. صبحانه خود را بزرگ‌تر انتخاب کنید!

بله درست است. صبحانه بزرگ‌تر به معنی کالری بیشتر است. زمانی که در رژیم کاهش وزن هستید بهتر است صبحانه بخش قابل‌توجهی از کالری دریافتی شما را در بربگیرد. در یک مطالعه‌ی اخیر دیده شد افرادی که کالری دریافتی آن‌ها به صورت 700 کیلوکالری در صبحانه، 500 کیلوکالری در ناهار و 200 کیلوکالری در شام تقسیم‌بندی شده بود نسبت به کسانی که تقسیم کالری آن‌ها به صورت 200 کیلوکالری در صبحانه، 500 کیلوکالری در ناهار و 700 کیلوکالری در شام بود کاهش وزن بیشتری را به دست آوردند. دقت داشته باشید! هر دو این گروه‌ها دریافت کالری در حد 1400 کیلوکالری داشتند و تنها تفاوت آن‌ها در تقسیم کالری صبحانه و شام بوده است.

2. صبحانه‌تان را پروتئینه انتخاب کنید.

یکی دیگر از روش‌ها برای کنترل اشتها در طول روز مصرف مواد غذایی پُرپروتئین در صبحانه است. مطالعه‌های بسیاری نشان داده‌اند مصرف غذاهای پروتئینی با تحریک ترشح هورمونی به نام پپتید YY باعث کاهش قابل‌توجهی در اشتهای فرد در طول روز و موفقیت بیشتر در رژیم کاهش وزن می‌شود.

3. غلات کامل را از یاد نبرید.

غلات کامل از بهترین انتخاب‌ها در یک صبحانه لاغرکننده هستند چرا که تأثیر قابل‌توجهی در سیری و پر کردن شکم دارند. حتماً می‌دانید غلات کامل دارای مقادیر قابل‌توجهی فیبر و سبوس‌اند. میزان ویتامین‌های گروه B این غلات از آرد سفید و نان سفید بیشتر است و وجود این ویتامین‌ها برای رژیم کاهش وزن حائز اهمیت.

4. تخم‌مرغ یکی از بهترین انتخاب‌ها برای صبحانه است.

تخم‌مرغ، مخصوصاً تخم‌مرغ آب‌پز یکی از بهترین انتخاب‌ها برای صبحانه است. محتوای بالای پروتئین آن را به یک غذای سیرکننده تبدیل می‌کند و تحمل رژیم غذایی کاهش وزن برای فرد آسان می‌شود. با این حال کلسترول بالای تخم‌مرغ را هم نباید فراموش کرد؛ بنابراین توصیه می‌کنیم افرادی که مبتلا به چربی خون بالا هستند در این خصوص حتماً با پزشک خود مشورت کنند.

5. گذر از چای سیاه به چای سبز را فراموش نکنید!

علاوه بر تأثیرات مثبتی که برای بیماران قلبی به همراه دارد، چای سبز همچنین تأثیر قابل‌توجهی در افزایش سوخت و ساز و کمک به کاهش وزن افراد خواهد داشت. اگرچه میزان این تأثیرات چای سبز از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما به هر حال انتخاب آن در برنامه کاهش وزن خالی از لطف نخواهد بود.

6. سعی کنید صبحانه شما حداقل 5 گرم فیبر داشته باشد.

فیبر شکم را پر می‌کند. سیری قابل‌توجهی به فرد القا می‌کند و به ازای آن هیچ کالری هم ندارد. پس به راحتی می‌توان گفت فیبر بهترین ترکیب در رژیم کاهش وزن است. قرار دادن این 5 گرم فیبر در رژیم صبحانه هم کار سختی نیست. کافی است نصف یک سیب بزرگ و کامل، یک دوم لیوان غلات کامل و یا دو تکه نان سیاه کامل را انتخاب کنید. هر کدام از این انتخاب‌ها به خودی خود 5 گرم فیبر دارند. اگر آن‌ها را با هم همراه کنید هم که دیگر چه بهتر. شک نکنید مثل آب خوردن وزن کم خواهید کرد.

7. ماست ساده را به دوستی بپذیرید.

ماست یکی از بهترین و سالم‌ترین غذاهای تمام دنیاست و می‌تواند ارزش بسیاری به صبحانه شما بدهد. آن را به دوستی بپذیرید و از فواید آن برای کاهش وزن بهره‌مند شوید. فقط دقت داشته باشید صحبت ما درباره ماست ساده است نه ماست‌های میوه‌ای و طعم دار. محتوای بالای پروتئین و کلسیم آن را به یک ماده غذایی ارزشمند در کاهش وزن تبدیل کرده است.

8. سوسیس و کالباس را از صبحانه خود مطلقاً حذف کنید.

واقعاً این ایده مصرف سوسیس و کالباس در صبحانه از کجا آمد؟! این مواد غذایی فراوری شدن و صنعتی دارای مقادیر بالایی نیترات هستند؛ یعنی همان ترکیب خطرناکی که با سرطان‌های کولون و رکتوم در ارتباط مستقیم است. از محتوای بالای چربی و کالری آن‌ها که بگذریم سوسیس و کالباس همچنین دارای مقادیر بالایی سدیم، نمک و ادویه‌اند و زخم‌های گوارشی یکی از شایع‌ترین عوارض مصرف طولانی مدت سوسیس و کالباس خواهد بود.

9. شیرینی‌ها و قندهای مصنوعی را محدود کنید.

مصرف قندهای ساده در مقادیر بالا، برای مثال محدود کردن صبحانه به یک کیک یا شیرینی و یک لیوان چای بدترین کار ممکن است. ورود یک دفعه‌ای این حجم قند ساده به بدن باعث افزایش یک دفعه‌ای قند خون خواهد شد. اتفاقی که در ادامه این امر روی می‌دهد افزایش یک‌باره سطح انسولین در بدن و کاهش قند خون است و فرد خیلی سریع احساس گرسنگی مجدد را خواهد داشت. در این شرایط است که فرد شدیداً مستعد ابتلا به دیابت، افزایش چربی خون و البته چاقی خواهد شد.

الهه گودرزی

به سلامتی 7 مسکن طبیعی

درد یک پدیده‌ی ذهنی پیچیده است که نشان می‌دهد عضوی از بدن در اثر عفونت، بیماری، زخم یا ضربه دچار مشکل شده است.

باید بدانید که انسان از همان ابتدای آفرینش درد را فهمیده و تجربه کرده و برای تسکین آن دست به دامان طبیعت شده است؛ یعنی اینکه گذشتگان ما نه آسپرین می‌دانستند چیست و نه این که خبری از ایبوبروفن و ژلوفن و مسکن‌های دیگر بود. متأسفانه این مسکن‌های ریز و درشت بدن را در معرض عادت و عوارض جانبی دیگر قرار می‌دهند!

در این مطلب شیوه‌هایی برای تسکین درد معرفی می‌کنیم که صد در صد طبیعی بوده و علاوه بر تسکین دردهای روزمره آسیبی به دیگر بافت‌های بدن نیز وارد نمی‌کنند. لطفاً نگاهتان را از ما دریغ نکنید.

ضد درد طبیعی: ورزش کی گونگ

کی گونگ یک ورزش خیلی قدیمی و ساده است که در طب سنتی چینی بسیار مرسوم است. این روش، اتصالی بین جسم و روح و وضعیت بدن ایجاد کرده و هدف از آن به گردش درآوردن انرژی در تمام اعضای بدن و همچنین پیشگیری از ابتلا به بیماری‌هاست. نتایج بررسی‌ها نشان داده است تمرین کی گونگ، تأثیر موثری در کاهش دردهای مفصلی در بین افراد مبتلا به آرتریت دارد. به عقیده‌ی محققان 83 درصد افراد اعلام کرده‌اند که با روزانه یک تا دو ساعت کی گونگ (به مدت یک ماه) تأثیر خوبی در کاهش دردهای آن‌ها ایجاد شده است. خیالتان راحت باشد. اگر این ورزش را یاد بگیرید خیلی زود به آن عادت می‌کنید. کافی است روزانه 20 تا 30 دقیقه این تمرین را صبح و یا قبل از خواب انجام دهید تا دردهایتان تسکین پیدا کند. می‌توانید در اینترنت جستجو کرده و اصول این ورزش ساده را یاد بگیرید. توجه داشته باشید که جلسات مدیتیشن اثر کی گونگ را چندین برابر می‌کند.

ضد درد: روغن زیتون

اهالی کشورهای سواحل مدیترانه بی‌وقفه از خواص بی‌نظیر روغن زیتون صحبت می‌کنند. روغن زیتون حاوی خواص فوق‌العاده‌ای است. این روغن خواص ضدالتهابی دارد که قابل‌مقایسه با داروهای شناخته‌شده مانند ایبوفرون است. محققان ایالات‌متحده‌ی آمریکا به این نتیجه رسیده‌اند که یک سوم فنجان روغن زیتون بکر به اندازه‌ی یک عدد آسپرین خواص مسکنی دارد. این خواص ضدالتهابی به ویژه در صورت بیماری‌های مزمن دردناکی که نیاز به درمان‌های طولانی‌مدت دارد موثر است. علاوه بر این نتایج بررسی‌های متعدد نشان می‌دهد که روغن زیتون می‌تواند باعث کاهش بیماری‌های قلبی عروقی شود. توصیه‌ی اکید داریم مصرف این روغن را در الویت قرار دهید.

ضد درد: زنده‌باد ماهی!

ماهی‌ها و دقیق‌تر بگوییم امگا 3 های موجود در آن تأثیر زیادی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی دارند. نتایج بررسی‌های متعدد نشان داده است که ماهی‌های چرب که حاوی امگا 3 های بیشتری نیز هستند تأثیر فوق‌العاده‌ای در کاهش دردهای عضلانی و همچنین کمردرد و درد مفاصل بیماران مبتلا به روماتیسم دارند. محققان مشاهده کردند که تنها با ده هفته درمان با روغن ماهی، افرادی که دچار کمردرد بودند کمتر از دردهای خود گله کرده‌اند و قرص‌های مسکن خود را کنار گذاشته‌اند. توصیه می‌کنیم که ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد و ماهی‌های غیرپرورشی استفاده کنید. اگر علاقه‌ای به ماهی ندارید می‌توانید از مکمل‌های امگا 3 که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد استفاده کنید.

ضد درد: فیتواستروژن‌ها را دریابید

مصرف توفو، لوبیای سویای سبز در سالاد یا سوپ باعث کاهش دردهای زنانه می‌شود. سویا و تخم کتان حاوی فیتواستروژن‌ها هستند. این ترکیبات شیمیایی مانند استروژن عمل می‌کنند. برای همین هم می‌توانند به ایجاد تعادل هورمونی در این دوره کمک زیادی کنند.

ضد درد: بیشتر بنوشید

آب، بهترین و مفیدترین نوشیدنی برای بدن است. به خاطر اینکه بهترین مایع برای تامین آب بدن محسوب می‌شود. متخصصان توصیه می‌کنند که روزنه باید معادل 1 و نیم لیتر مایعات مصرف کنید؛ اما خاصیت شگفت‌انگیز آب تأثیر آن در پیشگیری و تسکین دردهای عضلانی و مفاصل است. حتماً متوجه شده‌اید که بعد از انجام حرکات ورزشی و داشتن تحرک زیاد احساس کوفتگی می‌کنید. این احساس کوفتگی ناشی از تجمع اسیدلاکتیک در عضلات است که باعث بروز دردهای عضلانی می‌شود. برای پیشگیری از این احساس کوفتگی لازم است که مصرف آب را در بیست و چهار ساعت بعد از جلسات ورزشی زیاد کنید. این کار باعث دفع هر چه بیشتر ضایعات بدن می‌شود. آب همچنین با درد مفاصل مربوط به بیماری آرتروز نیز مقابله می‌کند. این دردها زمانی که اسیداوریک بدن بیشتر از حد مجاز باشد نیز بروز می‌کند.

ضد درد: خنده بر هر درد بی‌درمان دواست

محققان به طور علمی ثابت کرده‌اند که خندیدن بهترین درمان و یکی از ضددردهای طبیعی است. زمانی که می‌خندید بدنتان آندورفین ترشح می‌کند که به طور چشمگیری باعث کاهش درد شده و احساس آرامش ایجاد می‌کند. علاوه بر این خندیدن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. همچنین توصیه می‌شود برای کاهش دردهایتان ماساژدرمانی را دریابید. ماساژ به سرعت دردهای عضلانی را کاهش می‌دهد و همچنین از بروز مجدد دردها پیشگیری می‌کند. واقعیت این است که ماساژ با کاهش استرس و فشارهای روحی روانی یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز دردها را خنثی می‌کند. ماساژ صورت برای تسکین سردرد فوق‌العاده است.

ضد درد: گیاه آرنیکا یا تنباکوی کوهی

آرنیکا گیاهی است که بیشتر در مناطق کوهستانی اروپا و روسیه یافت می‌شود. مدت‌هاست خواص دارویی این گیاه شناخته شده است.

استفاده‌ی موضعی از کمپرس تهیه‌شده از جوشانده‌ی آرنیکا یا تنتور این گیاه برای تسکین درد مفاصل و رفع کبودی و دردهای بعد از عمل جراحی موثر است.

استفاده از روغن این گیاه برای ماساژ نیز اثر فوق‌العاده‌ای در کاهش دردهای عضلانی دارد. استفاده از کرم یا ژل آرنیکا برای مقابله با نارسایی عروقی موثر بوده و احساس درد در ناحیه‌ی پاها را تسکین می‌دهد.

فاطمه مهدی پور